* Stany skupienia. Właściwości ciał stałych cieczy i gazów.

Cele
Uczeń:
  •  informuje, że dana substancja może występować w trzech stanach skupienia
  •   podaje przykłady ciał stałych, cieczy, gazów
  •  wymienia właściwości substancji znajdujących się w stałym stanie skupienia
  •  podaje przykłady ciał plastycznych, sprężystych, kruchych
  •  projektuje i wykonuje doświadczenia wykazujące właściwości ciał stałych
  •   wymienia właściwości cieczy
  • posługuje się pojęciem: powierzchni swobodnej cieczy
  •  projektuje i wykonuje doświadczenia potwierdzające właściwości cieczy  
  •  wymienia właściwości substancji znajdujących się w gazowym stanie skupienia
  •  porównuje właściwości ciał stałych, cieczy i gazów
  •  analizuje różnice w budowie mikroskopowej ciał stałych, cieczy i gazów
  • rozpoznaje na podstawie właściwości, w jakim stanie skupienia znajduje się substancja
 
 
Symulacja
 

 
Ciało fizyczne zbudowane z danej substancji może znajdować się w jednym z trzech stanów skupienia:
 

 
Ciała stałe:

  • cząsteczki położone bardzo blisko siebie, nie mogą się przemieszczać względem siebie (drgają wokół położenia równowagi),
  • mają określony kształt,
  • zmian kształtu ciała nie powoduje zmiany jego objętości,
  • ciała stałe mogą być:
        •  kruche
        • sprężyste 
        • plastyczne

Ciecze:
  • cząsteczki są blisko siebie, poruszają się w sposób nieuporządkowany,
  • mają określoną objętość, 
  • nie mają określonego kształtu - przyjmują kształt naczynia w którym się znajdują,

  • są praktycznie nieściśliwe, 

 
 Gazy:
  • między cząsteczkami są duże odległości, które poruszają się chaotycznie,
  •  nie mają określonego własnego kształtu ani objętości, 
  • przyjmują kształt naczynia (zbiornika), w którym się znajdują, wypełniając całą jego objętość,
  • są ściśliwe i rozprężliwe,    

 
 
 
 
Źródło: 
Podręcznik szkolny, „Spotkania z fizyką ” ,Nowa Era;
https://leszekbober.pl/fizyka/ciala-stale-i-ciecze/stany-skupienia/ 

 
 
 
 
 
 
 
 Zajęcia laboratoryjne - ćwiczenia uczniowskie

Ćwiczenia uczniowskie


CIAŁA STAŁE

Zad 1.

Kawałek kredy jest przykładem ciała stałego. Przełamcie kredę na dwie części, potem każdą z tych części znowu na dwie części. Postępując dalej w ten sposób, połamcie go na jak najmniejsze kawałki. Nie wolno wam używać innych przyrządów niż ręce (np. zgniatać kredy szklanką).

Zad 2.

Guma jest innym przykładem ciała stałego. Rozciągnijcie gumę najbardziej jak możecie, nie uszkadzając jej. Potem puśćcie jeden z końców gumy. Powtórzcie to kilkakrotnie mniej lub bardziej, rozciągając gumę.

Zad 3. 

         1. Weźcie kawałek plasteliny i uformujcie z niej kulkę.

         2. Nalejcie wodę do menzurki (naczynie z podziałką).

         3. Odczytajcie i zanotujcie jaka jest objętość V1 wody na podziałce menzurki.

         4. Umieśćcie kulkę z plasteliny na nitce i zanurzcie w menzurce z wodą.

         5. Odczytajcie i zanotujcie objętość wody w menzurce z plasteliną V2.

         6. Oblicz objętość plasteliny V plasteliny =V2 – V1

         7. Kulkę z plasteliny uformujcie w sześcian.

         8. Umieśćcie sześcian na nitce i zanurzcie w menzurce z wodą.

         9. Odczytajcie  i zanotujcie ponownie objętość wody w menzurce i 

              obliczcie V plasteliny


CIECZE

Zad 1.

        1. Do zlewki nabierzcie wody z kranu i zabarwcie ją odrobiną atramentu.

        2. Wiej wodę do dwóch pojemników o różnych kształtach.

Zad 2.

        1. Do strzykawki nabierzcie pewną ilość wody zabarwionej atramentem.

        2. Ujście strzykawki zatkajcie palcem.

        3. Niech jeden z Was spróbuje przesunąć tłok strzykawki, ściskając wodę

            wewnątrz strzykawki.

 

GAZY

Zad 1.

       1. Do strzykawki nabierzcie pewną ilość powietrza (osuszcie ją w środku po

           poprzednim doświadczeniu).

       2. Ujście strzykawki zatkajcie palcem.

       3. Niech jeden z Was spróbuje przesunąć tłok strzykawki, ściskając powietrze

           wewnątrz strzykawki. Po chwili zwolnijcie tłok.

 
 
 
 
 
 

Karta pracy ucznia

Wnioski z doświadczeń:

 

WŁAŚCIWOŚCI CIAŁ STAŁYCH

Kiedy jest najtrudniej łamać kredę?

Jak nazwalibyście cechę kredy, którą wykorzystaliście w zadaniu 1?

………………..………………..

Kiedy jest najtrudniej rozciągać gumę?

Jak nazwalibyście cechę gumy, którą zaobserwowaliście w zadaniu 2?

……………………………………

Jaka była objętość kuli z plasteliny? ……………………..

Jaka była objętość sześcianu z plasteliny? ………………………

Czy objętość zmienia się wraz z kształtem? ………………………

Jak nazwalibyście cechę plasteliny, którą wykorzystaliście w zadaniu 3?

……………………………………..

 

WŁAŚCIWOŚCI CIECZY

Czy łatwo jest zmienić kształt wody? ………………………………..

Jaki kształt ma woda? ………………………………….

Czy tłok w zadaniu 2 się przesunął? …………………………….

Jak nazwalibyście cechę wody, którą zaobserwowaliście w zadaniu 2?

……………………………………….

 

WŁAŚCIWOŚCI GAZÓW

Czy tłok się przesunął? ………………………

Czy po zwolnieniu się przesunął? ………………………….

Czy po zwolnieniu wrócił do poprzedniego położenia? …………………………

Jak nazwalibyście cechę powietrza, którą zaobserwowaliście w zadaniu 1?

…………………………………………….

 

Zastanówcie się i wnioski zapiszcie na kartce:

Czy powietrze wypełnia całą salę  lekcyjną? ……………………

Czy jest jakieś pomieszczenie w budynku szkolnym, w którym nie ma powietrza?.........

Czy powietrze można jakoś „uformować”, nadać mu jakiś kształt?

………………………………………………………………….